ការកេងប្រវ័ញ្ចនិងការឆបោកទៅលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រីក្រដែលបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារធ្វើនៅប្រទេសថៃ ត្រូវបានគេរាយការណ៍មកថាកើតមានជាហូរហែ។ ពួកគេទាំងនោះត្រូវបាន មេខ្យល់នាំយកទៅជួញដូរកម្លាំងពលកម្ម និងចាញ់ការឆបោកពីសំណាក់ជនជាតិថៃជាដើម។
ក្រៅពីរងគ្រោះ និងជួបប្រទះបញ្ហាផ្សេងៗនៅក្នុងស្រុកថៃ នៅពេលត្រឡប់មកស្រុកខ្មែរវិញ ពលករទាំងនោះត្រូវបានជនជាតិខ្មែរខ្លួនឯងកេងប្រវ័ញ្ចថវិការបស់ពួកគាត់ជាបន្តទៀត។
នៅច្រករបៀងនានាដែលស្ថិតនៅជាប់ច្រកទ្វារអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មួយថ្ងៃៗគេសង្កេតឃើញប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរបាននាំគ្នាឆ្លងចូលទៅក្នុងទឹកដីថៃ និងចេញមកទឹកដីខ្មែរវិញរាប់រយនាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ការឆ្លងដែនដោយពុំស្របច្បាប់របស់ពលករចំណាកស្រុកខ្មែរទាំងនោះ បានប្រឈមទៅហេតុការណ៍គ្រោះថ្នាក់ជាច្រើន។ អ្នកខ្លះត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃ ចាប់ខ្លួនការវាយដំ និងអ្នកខ្លះទៀតរងគ្រោះបាត់បង់ជីវិតដោយសារការបាញ់សម្លាប់។
ក្រៅពីប្រឈមបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់នេះ ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងនោះកំពុងរងគ្រោះបន្ថែមទៀត ដោយសារតែការកេងប្រវ័ញ្ច និងការឆបោកថវិកាពីសំណាក់ជនជាតិខ្មែរដូចគ្នា បន្ទាប់ពីពួកគាត់បានឆ្លងដែនពីប្រទេសថៃ ចូលមកទឹកដីខ្មែរនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
ពលករចំណាកស្រុកនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតំបន់ជាយដែន ថ្លែងថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃមានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើននាក់ បានវិលត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃ។
ប្រភពពីប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ជាយដែនបន្តថា នៅពេលពួកគេឆ្លងកាត់ច្រករបៀងនានា ចូលមកដល់ក្នុងទឹកដីខ្មែរ ត្រូវរងគ្រោះដោយសារការឆបោកពីសំណាក់ក្រុមមនុស្សដែលចាំកាក់ពួកគាត់ឲ្យទិញសំបុត្ររថយន្តក្រុងនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត៖ «ពួកមេខ្យល់គេដឹកពីមាត់អូរមក គេយកមកដាក់អោយទិញសំបុត្រ។ តម្លៃរបស់វា ៤០០បាត បើគិតជាលុយខ្មែរ ៥ម៉ឺនជាង។ សំបុត្រឡានក្រុង វាយកឡានក្រុងធ្វើជាខែល ប៉ុន្តែឡានហ្នឹងមកយកមនុស្សមែន ប៉ុន្តែក្នុងតម្លៃរបស់គេ ២ម៉ឺន៥ពាន់ទេ តម្លៃវាជិតឆ្ងាយមិនឡើងទេ ប៉ុន្តែពួកនេះវាជំរិតយកផលប្រយោជន៍ផ្សេង»។
រូបភាពនៃការអូសទាញពលករខ្មែរឲ្យទៅទិញសំបុត្ររថយន្តក្រុងនៅកន្លែងលក់សំបុត្រជជុះ និង ការឆបោកតាមការដូរប្រាក់នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត បានកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ ហើយបញ្ហានេះគេចាត់ទុកថា ជាការកេងប្រវ័ញ្ច និងជាការឆបោក។
ប្រភពដដែលបន្តថា បច្ចុប្បន្ននៅក្រុងប៉ោយប៉ែត មានក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូនអ្នកដំណើរតាមរថយន្តក្រុងចំនួន ១២ក្រុមហ៊ុន។ ពួកគេបានបង្កើតសាខាលក់សំបុត្រយ៉ាងតិចចំនួន ៣៧កន្លែង នៅស្ទើរគ្រប់ច្រកល្ហកនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត៖ «បើនិយាយទៅ គឺវាចែកគ្នា ចែកទាំងពីអ្នករត់ម៉ូតូឌុប ចែកតាំងពីប៉ូលិស ប៉េអឹម អាជ្ញាធរ។ អ៊ីចឹងបានវាទ្រទ្រង់សភាពការណ៍ហ្នឹងទៅរួច វាសុំសាខាឡានក្រុង អ្នកនាំមកទិញ គឺដែលលក់សំបុត្រជជុះ វាផ្នែកលើស្ថានភាពឡានក្រុង ដើម្បីវាលក់នៅកន្លែងនីមួយៗ ពួកហ្នឹងវាធ្វើស៊ីជាមួយពួកមេខ្យល់ ហើយមេខ្យល់ហ្នឹងវាមានគោលដៅវាទៀត»។
ពលករខ្មែរដែលវិលត្រឡប់មកពីស្រុកថៃនោះ ពួកគេបានឆ្លងកាត់ច្រករបៀងដោយខុសច្បាប់ ដោយមានមេខ្យល់ជាអ្នកនាំផ្លូវ។ នៅពេលចូលដល់ដីខ្មែរ មេខ្យល់ទាំងនោះបានបញ្ជូនគាត់ទៅឲ្យមនុស្សមួយក្រុមផ្សេងទៀត ដើម្បីដឹកនាំទៅទិញសំបុត្រឡានក្រុង ហើយពួកគាត់ម្នាក់ត្រូវបង់លុយចំនួន ៤០០បាត ស្មើជាង ៥ម៉ឺនរៀល សម្រាប់សំបុត្រឡានក្រុងមួយសន្លឹក ពីក្រុងប៉ោយប៉ែត ទៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
លោក ខៀវ បូរី រស់នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត បញ្ជាក់ថា ក្រៅពីសកម្មភាពឆបោកតាមរយៈការទិញសំបុត្ររថយន្តនេះ នៅមានក្រុមអ្នករកស៊ីដូរប្រាក់ជាច្រើនកន្លែងទៀតនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត។ ពួកគេបានរួមគំនិតកេងប្រវ័ញ្ចលើកម្លាំងញើសឈាមពលករទាំងនោះ ដែលពួកគាត់បានតស៊ូខំប្រឹងទៅស៊ីឈ្នួល រកប្រាក់កម្រៃនៅស្រុកថៃ ដើម្បីយកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពក្រុមគ្រួសារ៖ «អ្នកខ្លះគាត់រងគ្រោះដោយសារការដូរលុយ។ ឧទាហរណ៍ថា ១ពាន់បាតស្នើ ១៣ម៉ឺនរៀល ប៉ុន្តែពួកគាត់រងគ្រោះដោយសារអ្នកដូរលុយ…»។
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតាមបណ្ដាខេត្តនានា ពួកគាត់បានធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការធ្វើនៅប្រទេសថៃ ហើយភាគច្រើនពួកគាត់បានទៅសំចតនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បន្ទាប់មកទើបមេខ្យល់នាំចូលទៅក្នុងប្រទេសថៃ តាមច្រករបៀងផ្សេងៗគ្នា។ ដោយសារតែការឆ្លងដែនពុំស្របច្បាប់នេះហើយ បានធ្វើពួកគាត់ភ័យខ្លាច។ កត្តានេះ បានផ្ដល់ឱកាសឲ្យពួកមេខ្យល់ និងជនខិលខូច គំរាមសម្លុតឆបោកយកប្រាក់របស់ពួកគាត់។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុងប៉ោយប៉ែត លោក មាន សារិទ្ធ ថ្លែងថា សកម្មភាពនេះបានកើតមានជាច្រើនឆ្នាំ ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងកើតមានបន្ត។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលធ្វើដំណើរមកពីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ នៅពេលមកដល់ទឹកដីខ្មែរនៅក្នុងក្រុងប៉ោយប៉ែត បានប្រឈមជាមួយក្រុមអ្នករកស៊ីកេងប្រវ័ញ្ចនៅតំបន់ជាយដែន។
លោកបន្តថា ក្រុមអ្នករកស៊ីទិញសំបុត្រ និងដូរប្រាក់ទាំងនោះ ពួកគេបានឃុបឃិតគ្នាជាមួយកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចនិងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន៖ «នៅពេលដែលគ្នាធ្វើដំណើរមកពីក្រុងបាងកក មកហ្នឹង ត្រូវអ្នករកស៊ីនៅតាមជាយដែន គឺថា គេយកលុយពីពលករពួកគេចាប់ផ្ដើមមកត្រូវជាមួយអ្នកឡានតែម្ដង គេយកលុយលើសដើម្បីឲ្យឡានហ្នឹងមានទឹកតែឲ្យក្រុមហ្នឹងឯង សូម្បីការដូរលុយកាក់គេចំណេញមួយកម្រិតទៀត»។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក ប្រចាំខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា ថ្លែងថា 
ការកេងប្រវ័ញ្ចការឆបោកទៅលើកម្លាំងញើសឈាមរបស់ប្រជាពលករខ្មែរពីសំណាក់ក្រុមអ្នករកស៊ីនៅតំបន់ជាយដែននៅក្រុងប៉ោយប៉ែតនោះ លោកកត់សម្គាល់ថា បានកើតមានច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ លោកចាត់ទុកថា នេះជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌមួយដែលខាងស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ត្រូវពិនិត្យមើល។ លោកថា ការលួចគៃបន្លំលើតម្លៃសំបុត្ររថយន្តក្រុង ការគៃបន្លំចំពោះការប្ដូរប្រាក់ទៅលើពលករខ្មែរដែលកើតមាននៅក្រុងប៉ោយប៉ែតនេះ កំពុងបង្កឲ្យឥទ្ធិពល និងវប្បធម៌អាក្រក់ដល់សង្គមកម្ពុជា៕
